Ekspozycje drzewek bonsai

Organizowanie wystaw bonsai ma długą tradycję. Samo eksponowanie drzewek ograniczone jest wieloma regułami. Na wystawach ocenia się nie tylko drzewka, ale również pojemniki, rośliny uzupełniające i taku, czyli stoliki, na których ustawia się bonsai. Ocenie podlegają zarówno same drzewka, jak i całe bonsai, czyli kompozycje utworzone z drzewek, kamieni o interesujących kształtach – suiseki, i roślin uzupełniających.
Istnieje kilka sposobów wystawiania bonsai. Takonoma-kazari to ekspozycja w specjalnie przeznaczonym do tego celu pomieszczeniu w japońskim domu. Wystawianie bonsai w pokojach typu europejskiego nazywane jest Yoma-kazari. Większe lub mniejsze wystawy zorganizowane w przeznaczonych do tego celu pawilonach to Seki-kazari. Wystawa bonsai na wolnym powietrzu – w ogrodzie lub patio, nazywana jest Niwa-kazari.
Istnieje zależność między wysokością bonsai a powierzchnią potrzebną do jego wystawienia. Miniaturowe drzewko wysokości 5 cm potrzebuje powierzchni wystawowej równej jednej tatami, czyli maty wyścielającej podłogi w japońskich wnętrzach. Ma ona znormalizowane wymiary 0,9X1,8 m. Drzewko wysokości 10 cm potrzebuje powierzchni równej dwom tatami i odpowiednio bonsai wysokości 1 m jest wystawiane na powierzchni równej dwudziestu tatami, czyli ponad 30 m2.
Duże znaczenie ma tło, na jakim eksponowane jest drzewko. Dawniej stosowano złote tło dla drzew i krzewów iglastych, a srebrne dla liściastych. Obecnie zarzucono ten zwyczaj, stosując go tylko w wyjątkowych okazjach. Tłem dla bonsai może być drewniana ściana, mur lub mata. Ważne jest, aby tło było jednolite, o nieagresywnej barwie i bez wzorów. Drzewka ustawia się na stołach lub półkach, które w Japonii i Chinach przykrywa się wełnianą tkaniną w kolorze ceglastym, ciemnoniebieskim, białym, zielonym czy brązowym. Kolor musi być oczywiście zharmonizowany z barwą drzewka i pojemnika. Bonsai ustawia się nie bezpośrednio na stole, ale na taku – małym drewnianym stoliczku z krótkimi nóżkami, którego zadaniem jest lepsze wyeksponowanie drzewka.
Na wystawie bonsai umieszcza się na wysokości oczu zwiedzających, którzy powinni je oglądać z odległości 1,5-2 m zależnie od wielkości drzewek.
Stosowanie niskich roślin i kamieni jako dodatkowych elementów przy wystawianiu bonsai jest uzasadnione występowaniem ich w przyrodzie w pobliżu drzew. Bonsai jest jednak głównym obiektem wystawy, inne rośliny i kamienie – drugorzędnym.
Roślinami uzupełniającymi mogą być niskie trawy lub leśne zioła, np. skrzyp zimowy, sit rozpierzchły czy mniszki.
Rośliny te są wystawiane w niewielkich, prostokątnych lub okrągłych pojemnikach. Zarówno rośliny uzupełniające kompozycję, jak i kamienie suiseki kładzie się na specjalnych podstawkach lub na niewielkich matach, lub też na płaskich kawałkach kory czy drewna.
Piękno wystawy zależy oczywiście od wszystkich jej elementów z osobna, ale również od właściwego ich ustawienia. Jak widać na rysunkach, wysunięcie bardziej do przodu rośliny uzupełniającej daje wrażenie głębi całego układu.